Barnabé Laye

Barnabé Laye ɔ, dotoo wɛ é nyi cóbó nɔ̀ lɛ wlán nǔ. Xɔgbonu wɛ é jì ì ɖè ɖo xwè 1941 tɔn mɛ.

Gbɛ̀ tɔ̀n

Barnabé Laye ɔ é jì ì ɖò azǎn wo ɖokpo (11) ɔ liyasùn xwè 1941 tɔn ɖò Xɔgbonu. É yi wěmàxɔ̀mɛ ɖo azɔmɛxwe lisinmɛ tɔn katolika tɔn Père-Aupiais tɔ̀n. É wɛ nyí mɛkɔntɔn ɖò "Bac" sín tɛ́nkpɔ́n e é yi e. E nɛ gudo ɔ, é yi "France" fi è é kplɔ́n dotoozɔ́ ɖe ɖo toxò "Bordeaux" tɔn kpódó "Paris" kpán mɛ e. É wa dotoozɔ́ ɖò dotooxwé "Pitié-Salpêtrière" "Paris" tɔ̀n bo nɔ ɖo nǔwlán wɛ. Dotoo wɛ n'î, bɔ é nɔ wlánnǔ bo nɔ ɖɔ xólomilomi. É ɖɔ «Un nɔ wa dotoozɔ́ keze bo nɔ wlánnǔ zǎnmɛ» Din ɔ nukɛɖɛ wlán wɛ éɖé. É nɔ gbɔn tòmɛ tòmɛ ɖó nǔwlánwlán wú. É yi Amérika sin afɔgokɔ, "Canada" Afrika kpodo "Europe" kpán. É nɔ wlánnǔ do gbɛtɔ sin nunɔmɛ, hwenuxó, tòxóɖuɖɔ, nǔnywɛ tò tɔn, wanyiyi, agbaza kpo nyɔ̌nuxwé súnnuxwe kpán ji. É wlánnǔ do hunxixo do nɔ jlokokomɛ, gbɛtɔ sin lɛ, nunɔmɛ nyɔ̌nu tɔn, yovo kánnù gosín kpodo mɛjizínzín bo ɖugǎn ma na vuvo mɛ é nu eɖe lɛ e kpan. Wema tɔn lɛ nɔ ɖɔ xo do jlo, nudobiba bo tɔn jɛ mɛ ɖesunɔ kpodo mɛ ɖe ɔ kpan jí, kpo jǒ tò mɛtɔn dó bo hɔ̀nyì ɖěvo mɛ kpó jí.

Nǔ é wlán lɛ é

• 2017 : Xó kpo myɔ̀ kpo (La parole et le feu), Acoria xwe wɛ ɖetɔn n'î
• 2015 : Flúflua kpɛkpɛ (Fragments d'errance), Acoria xwe wɛ ɖetɔn n'î
• 2014 : Hwegba amizɛn hùzǔhúzú lɛ tɔn (Le crépuscule des métamorphoses), Acoria xwe wɛ ɖetɔn n'î
• 2010  :
  • Xólómilómi nú mɛ é ma wa a é (Poèmes à l'absente), Acoria xwe wɛ ɖetɔn n'î,
  • Tenunɔ gàgà ɖé (Une si longue attente), Acoria xwe wɛ ɖetɔn n'î
• 1999 : Cyɔhan nu to e é hu e, L'Harmattan xwe wɛ ɖetɔn n'î
• 1986 :
  • Ɖi wùntùn ɖé ɖɔ́hùn ɖò zǎnmɛ (Comme un signe dans la nuit), L'Harmattan xwe wɛ ɖetɔn n'î
  • Ali swɛɛn jlokokomɛ nunɔ tɔn lɛ (Les sentiers de la liberté), Saint-Germain-des-Prés xwe wɛ ɖetɔn n'î
• 1981 : Azan nuxoxo vivi nu mɛ tɔn é ɖo dindin wɛ lɛ tɔn (Nostalgie des jours qui passent), Silex xwe wɛ ɖetɔn n'î. É wlan nu ɖevo lɛ :
• 2011 : Nu nyɔɖa Afrika gbeji tɔn kpo Antilles gbeji tɔn kpo. Xolomilomi kɛɖɛ wɛ (La cuisine africaine et antillaise. Tout un poème) Dagan xwé wɛ ɖetɔn n'î
• 1999 : Alixlɛmɛ wema sɛnunywɛ Afrika gbeji tɔn (Guide de la sagesse africaine) é wlan ɖokpɔ xa Liliane Prévost, L'Harmattan xwe wɛ ɖetɔn n'î
• 1985 : Nu nyɔɖa Afrika gbeji tɔn kpo Antilles gbeji tɔn kpo. (La cuisine africaine et antillaise) Publisud xwé wɛ ɖetɔn n'î.

É wlan wema ɖevo gɔ na :

• 2019 : Leke lɛ sin hàn (Le chant des cannes à sucre), L'Harmattan xwe wɛ ɖetɔn n'î
• 1999 : Eɖabɔ nu tɔ́ ɔ (L'adieu au père), L'Harmattan xwe wɛ ɖetɔn n'î
• 1989 :
  • Mangalor, Seghers xwe wɛ ɖetɔn n'î
  • Nyɔ̌nu ɖokpo ɖo wězizà ayitehɔnnu tɔn mɛ. E é wlan sin gbe ɖevo mɛ wa flanse gbe mɛ lɛ e :
• 2020 : Poemas a la ausente bɔ é wlan kpodo Luisa Futoranski kpan ɖo Leviatàn, Buenos Aires, Argentine to mɛ * 2019 : En tiempos de duda y de inmovil silencio, bɔ wlan kpo Benjamin Valdivia kpo ɖo Valparaiso Mexico to mɛ..