Xɔgbonu ɔ, toxo nukunɖeji Benɛɛto tɔn wɛ bo ɖo afɔligbe to ɔ tɔn, b'ɛ nyi toxo mijɛmiɖésunɔsi tɔn nu tò ɔ. Wemɛ tokpɔn mɛ wɛ Xogbonu ɖé, b'ɛ nyi nɔtɛn nǔ ɖɛmɛnugbasá Benɛɛto tɔn.

Xɔgbonu

Macálácì ɖaxo Xɔgbonu tɔn
Acɛkpikpa
To é mɛ é ɖé e : Benɛɛ
Tokpɔn é mɛ é ɖé e : Wemɛ
Gán tokpɔnla ɔ tɔn : Mɛɖaxo Charlemagne Yankoti
Tovi lɛ
Tovi nabi é ɖo e : 264320

Tan Xɔgbonu tɔn wlǎn nú

Xɔgbonu ɔ, toxo ɖe wɛ bɔ gungbé, yoruba gbé kpo do tɔ lɛɛ sukpɔ ɖ'emɛ, tɔri gbe do tɔ lɛɛ ka sukpɔ din ǎ.

Xɔgbonu ɔ gungbe mɛ wɛ é nyi mɔ ɖe bo ka nyi ajacɛ do yoruba gbe mɛ. Xɔgbonu ɔ ɖo nujlɛkpo gban (30 km) do toxo Kutɔnu tɔn ɖo hweyixɔ waji, bo ɖo wéwè (12 km) do dogbo Awɔnlin tɔn ɖo hwetɔn waji.

Dogbo tɔn lɛ wlǎn nú

Tokpɔnla ɖěe lɛdo Xɔgbonu  lɛɛ ɖie : Akplo-Miserete, Avlanku kpo Ajara kpo ɖo taligbe n'i, bɔ Sɛmɛ- kpóji ɖo afɔligbe n'i, Ajara ɖo hwetɔn waji n'i, bɔ Agégé ɖo hweyixɔ waji.

Tokpɔnlavi tɔn lɛ wlǎn nú

Xɔgbonu toxo ɔ ɖo tokpɔnlavi atɔɔn. Yé ɖyé[1]:

Axi Xɔgbonu tɔn lɛ wlǎn nú

Axɔsu Xɔgbonu tɔn lɛ wlǎn nú

  • Xufɔn (1794 - 1807)
  • Ajohan (1807 - 1816)
  • Tofa I (1816 - 1818)
  • Hweze (1818 - 1828)
  • Toyon (1828 - 1836)
  • Meyi (1836 - 8 sept. 1848)
  • Soji (8 sept. 1848 - 3 févr. 1864)
  • Mikpon (11 févr. 1864 - 23 mai 1872)
  • Mesi II (4 juin 1872 - 26 juin 1874)
  • Tofa II (16 sept. 1874 - 7 févr. 1908)

Dodo tɔn wlǎn nú

  1. https://fr.wikipedia.org/wiki/Porto-Novo#cite_note-4